Tim Immerzeel
Niet alleen de natuurwetenschappen maar ook de sociale wetenschappen spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Zo onderzochten een aantal sociale wetenschappers de relatie tussen sociaal kapitaal en energiecoöperaties in Nederland. In dit artikel lees je hoe je de casus over energiecoöperaties in kunt zetten bij het vak maatschappijwetenschappen.
Bron: Klimaatstichting HIER
Energiecoöperaties
In Nederland ontstaan er steeds meer energiecoöperaties. Dat zijn groepen burgers die de handen ineenslaan om met elkaar te zorgen voor elkaars energievoorziening. Zo’n coöperatie zorgt ervoor dat er een hele buurt, wijk of gemeente van duurzame en toekomstbestendige energie wordt voorzien. Er gaat geen winst meer naar grote energieleveranciers, maar die vloeit terug naar leden van de coöperatie. Daarmee is een energiecoöperatie een vorm van samenwerking tussen burgers die past bij een overheid die verlangt dat burgers meer verantwoordelijkheid voor publieke voorzieningen dragen.
Sociaal kapitaal
Maar hoe ontstaan die coöperaties eigenlijk? Hoe komt dat het ze in sommige gemeentes makkelijker van de grond komen dan andere? En, wat heeft het ontstaan van die energiecoöperaties eigenlijk te maken met maatschappijwetenschappen? In een recent artikel laten enkele geografen en sociologen van verschillende universiteiten zien dat met name verbindend sociaal kapitaal (hechte bindingen in primaire groepen) een belangrijke onafhankelijke variabele is om te voorspellen in welke gemeentes er wel een succesvolle energiecoöperatie bestaat en in welke niet. Overbruggend sociaal kapitaal daarentegen (bredere bindingen van mensen tussen verschillende groepen die meer diverse informatie hebben en kunnen rondsturen) blijkt veel minder relevant voor het ontstaan van succesvolle energiecoöperaties.
Inzetten bij maatschappijwetenschappen
Waarom is dit relevant voor jou als docent? De casus van energiecoöperaties is heel goed in te zetten bij het vak maatschappijwetenschappen als voorbeeld van:
- Een oplossing van het probleem van collectieve actie.
- Het bespreken en bediscussiëren van individualisering en de paradoxen van modernisering.
- Hoe er kwantitatief onderzoek wordt gedaan naar samenwerking, sociale cohesie, bindingen en sociaal kapitaal, belangrijke (kern- en hoofd)concepten van maatschappijwetenschappen.
- Welke indicatoren er passen bij concepten als sociale cohesie en sociaal kapitaal.
- Welke verschillende vormen van sociaal kapitaal er zijn.
- Wat indicatoren voor sociaal kapitaal kunnen zijn.
- Hoe onderzoek naar sociaal kapitaal inzicht geeft in de versnelling van de energietransitie.
- Hoe sociologen bij kunnen dragen aan kennis over de energietransitie.
Het hele onderzoek lees je hier. Wil je meer informatie over onderzoek naar dit soort burgerinitiatieven die publieke voorzieningen leveren, kijk dan eens op: www.collectievekracht.eu.
________________________________________________________________________________
Bron:
Stefan Geskus, Matthijs B Punt, Thomas Bauwens, Rense Corten, Koen Frenken (2024). Does social capital foster renewable energy cooperatives? Journal of Economic Geography, https://doi.org/10.1093/jeg/lbae031.